Bir süredir bizi takip edenlerin bildiği üzere, geçtiğimiz sene (2017) Ağustos ayında Macaristan’ın başkenti Budapeşte’ye taşındık. Taşınma sürecimiz ile ilgili oldukça detaylı bir yazı da yayınladık: “Yurt Dışına Taşınmak: Macaristan’da İlk Yıl İzlenimlerimiz“ başlığı altında okuyabilirsiniz. Oturma izni almak gibi herkesin koşullarına, geliş sebebine ve şekline göre değişebilen durumlar haricinde, ehliyet almak gibi daha standart süreçle işleyebilecek konularda bile güvenilir ve doğru kaynak bulmakta zorlanıyoruz. Öyle olunca en iyisi kendimiz deneyip görelim, sonra da yazalım dedik; belki birilerine faydamız olur.
Macaristan’da ehliyete başvurmadan önce, uzunca bir süre araştırma yapıp kendi kendimize gözümüzü korkuttuk. Çünkü Macarca resmi sitelerde her bir ülke için nasıl bir prosedür takip edilmesi gerektiği yazmıyor. Avrupa Birliği’ne üye ülkelerden Macaristan’a taşınmış olanların ise ehliyetlerini değiştirmeleri gerekmiyor, dolayısıyla AB ülkelerinden gelen yabancıların Türk ehliyeti konusunda bilgisi yok, bu durumda İngilizce siteler de fayda sağlamıyor. Türkiye’de 2 sene önce “AB uyumlu” diye bize “satılan” ehliyetler ise diğer AB ülkelerinin ehliyetleri gibi birlik içerisindeki her ülkede aynı şekilde geçerli değil. Oturum izni aldıktan sonra 6 ay veya 1 yıl içerisinde Macar ehliyeti ile değiştirilmesi gerekiyor (ki bu sürenin ne kadar olduğunu bile tam olarak öğrenebilmiş değiliz). Ancak, eğer Türkiye’deki yeni ehliyeti almadıysanız Macaristan’da işlemleriniz zorlaşıyor, tam öğrenemedik fakat tekrar bir sınava girmeniz gerektiği ile ilgili duyumlar aldık; tercümanla girilmesi gerektiği için de işlemler biraz daha zor ve pahalı herhalde. Biz yeni Türk ehliyetlerine geçmiş olduğumuz için bu yazımızda ona dair işlemleri yazıyoruz. (Kasım 2018’de güncel olan bilgilerle.)
Türk ehliyeti ile Avrupa ülkelerinde araç kullanmanın sınırı, turist vizesine sahipseniz 6 ay içerisinde 90 gün. Oturum izni aldıktan sonra da Türk ehliyetinizi kullanmaya devam edebilirsiniz, fakat belirlenen süre geçtikten sonra kazaya karışmanız halinde, ehliyetinizi oturum aldığınız ülkenin ehliyeti ile değiştirmediyseniz ehliyetsiz araç kullanmış gibi muamele görüyorsunuz. O nedenle işini sağlama alıp çok da zor olmayan bu değişim işlemini ilk fırsatta halletmenizi tavsiye ederiz.
Biz araştırmalarımızı yaparken facebook gruplarına danıştık, expat sayfalarına yazdık, sağdan soldan fikir almaya çalıştık. Kimi (Türk) “ehliyetinizi değiştirmenize gerek yok” dedi. Kimi “3 ay boyunca randevu alamadım” yazdı. Kimi “Macar ehliyetine başvurduğunuz sırada Türk ehliyetiniz elinizden alınıyor” diyerek bizi üzdü, ki o sırada araçla Macaristan dışına bir seyahat yapacağımız için bu bizim için çok önemli bir konuydu. Sonunda tüm okuduklarımızı bir kenara bırakarak kendi sürecimizi başlattık, neler yaptığımızı da adım adım aşağıda anlattık:
İlk Adım: Randevu
Ehliyetinizi değiştirmeye ihtiyaç duyduğunuz veya karar verdiğiniz anda, öncelikle online sistemden randevu almanız gerekiyor. Ehliyet değişim işlemi, biz gerçekleştirdiğimiz sırada Budapeşte’de yalnızca “Központi Okmányiroda“da gerçekleştirebiliyordu (“Merkez Devlet Dairesi” gibi çevirebiliriz). Bunun için İngilizcesi olmayan bir sayfada bir takım adımlar gerçekleştirmeniz gerekiyordu, web sitesi de şu idi:
https://ugyintezes.magyarorszag.hu/okmanyiroda/idopontfoglalas
Fakat biz işlemlerimizi halledip ehliyetimizi değiştirdikten 2 ay sonra bu yazıyı yazarken, randevunun nasıl alınacağını görsellerle göstermek için tekrar bu sayfaya girdiğimizde prosedürün biraz değiştiğini fark ettik. Anladığımız kadarıyla artık yaşadığınız mahalledeki kormányablak’tan da ehliyet değiştirmek mümkün; değilse bile ilk adımda oraya zaten uğramanız gerekecek çünkü online randevu almak için e-devlet (ügyfélkapu) şifresine ihtiyacınız var. (Biz randevu aldığımız sırada böyle değildi..) Bu şifreyi almak için de randevulu gitmeniz gerekiyor gibi görünüyor: https://idopontfoglalo.kh.gov.hu/bejelentkezes
Biz randevu aldığımızda günlerden perşembeydi, 3 gün sonraki Pazartesi için sistemden randevu alabildik. 3 ay sürer diye yazan arkadaşın kulakları çınlasın, 3 gün sürdü yani… Online randevunuzu aldıktan sonra çıkan yazıyı kendinize kopyalayın, oradaki işlem numarası daha sonra size devlet dairesinde sıra numarası alırken lazım olacak.
İkinci Adım: Doktor Raporu
Eğer Macaristan’da ehliyetinizi değiştirmeye karar verdiyseniz, geçerli bir oturum izniniz ve dolayısıyla adres kartınız ve ev doktorunuz olduğunu varsayıyoruz. (Macaristan’da adres kartı neredeyse kimlikten daha önemli bir belge, her işlemde öncelikle bu isteniyor.) Oturduğunuz mahalledeki ev doktorunuza gidip “yabancı ehliyetinizi Macar ehliyetine çevirmek” istediğinizi söylediğinizde, işleminizi çok kısa bir sürede hallediyorlar. Uğur’un henüz Macaristan sağlık numarası (TAJ szám) olmamasına rağmen, benim ev doktorumda her ikimizin de işlemi görüldü ve raporun fiyatı ev doktorunda özel muayenehanelere göre biraz daha uygun. Her ikimizin de tansiyonu ölçüldü, 3 adım uzaklıktan iki tane harf göstererek “göz muayenesi” yapıldı, benim gözlüğüm olduğu da rapora yazıldı. Kişi başı 7500 Forint ödedik ve işlem tamamlandı. Bu raporun geçerlilik süresi 1 ay, o nedenle önce randevunuzu alıp sonra doktor muayenesine gitmenizi tavsiye ediyoruz. Özel muayenehaneleri de internetten biraz araştırınca 8000-9000 Forint gibi fiyatlar gördük, ancak çoğu randevulu çalışıyor.
Bu arada, Macar ehliyetlerinin geçerlilik süresi 10 yıl sonraki doğum gününüze kadar. Yani 10 yıllık geçerlilik süresi ehliyeti aldığınız tarihten itibaren sayılmıyor. Bu nedenle işlemlerinizi, doğum gününüz geçtikten hemen sonra başlatmanız mantıklı olur (hemen önce başlatırsanız ehliyetiniz 9 yıl artı birkaç gün geçerli olacak).
Gerekli Belgeler
Internet üzerinden randevu aldıktan sonra çıkan (Macarca) uyarıda, işlem için istenen belgeler şu şekilde sıralanıyor:
– Kimlik doğrulayan bir belge (nüfus kağıdı, pasaport veya ehliyet) – (Uğur’dan her üçünü de istediler, yanınızda bulundurun.)
– Adres kartı
– Geçerli yabancı ülke ehliyeti ve çevirisi (çeviriye boşuna para harcamayın, daha önce de bu tarz bir durumla karşılaştığımız için istemeyeceklerini tahmin edip çeviri yaptırmadan gittik, gerçekten de istemediler)
– Sağlık raporu
Son Adım: Büroda Yapılacaklar
İnternetten aldığınız randevunun gününde, randevu saatinizden 10 dakika önce devlet dairesine ulaşmanız yeterli. Zaten sıramatikten de randevu saatinize en erken 10 dakika kala sıra numarası alabiliyorsunuz. Yukarıda “lazım olacak” diye bahsettiğimiz online randevu numaranızı sisteme girerek sıra numaranızı alıyorsunuz. Zaten randevulu olduğunuz için hemen sıra geliyor ve her şey çok hızlı olup bitiyor. Sıranız gelince öncelikle fotoğraf kabinine yönlendiriliyorsunuz, hemen orada fotoğrafınız çekiliyor. Sonrasında bankoya yönlendiriliyorsunuz ve elinize doldurmanız gereken bir form tutuşturuluyor; yeni Türk ehliyetine sahip olup olmadığınız ve ödemeyi ne şekilde yapacağınız bu sırada soruluyor. Macarca, İngilizce ve Almanca olarak hazırlanmış olan bu formu doldururken de tekrar sıra numaranızı takip etmeniz gerekiyor; çünkü en fazla 10 dakika içerisinde bu kağıtla tekrar bankoya gitmeniz gerekli. Fotoğrafınız ve diğer bilgileriniz ile hazırlanmış olan başvurunuz size kontrol ettirilip, imzalatılıyor. Bu sırada Türk ehliyetiniz hemen mi teslim etmek istediğiniz, yoksa Macar ehliyetini teslim alırken mi bırakacağınız soruluyor. Bu süreçte araç kullanmak istiyorsanız Macar ehliyetiniz çıkana kadar Türk ehliyeti ile devam edebiliyorsunuz..
7500 Forint olan ehliyet ücretini, öncesinde belirttiğiniz üzere kartla veya nakit olarak ödüyorsunuz. Bir de geçerli bir telefon numarası verdikten sonra işleminiz tamam! 8 iş günü içerisinde ehliyetinizin çıkacağı ve çıktığında mesajla size bildirim yapılacağı söyleniyor. İsterseniz başvuruyu yaptığınız yerden, isterseniz evinizin veya iş yerinizin yakın olduğu, belirttiğiniz “kormányablak”tan ehliyetinizi teslim alabiliyorsunuz. Bize 4 iş gününde mesaj geldi ve evimizin yakınından teslim aldık. Yani toplamda 1 hafta içerisinde ve kolaylıkla Türk ehliyetimizi Macar ehliyeti ile değiştirdik.
